Home » Opvoedtips » Leer je kind verantwoordelijkheid nemen voor ongewenst gedrag

Elk kind doet wel eens iets wat niet mag of overtreed een regel. Je kind maakt bijvoorbeeld iets kapot, spreekt niet de waarheid, neemt iets mee wat niet van hem is of slaat een ander kind. Er zijn genoeg voorbeelden te bedenken.

In onderstaand stappenplan leg ik uit hoe je hierop effectief kunt reageren zonder nodeloos energie te verspillen aan boos worden en het bedenken van eventuele straf(fen).

In plaats daarvan leer je je kind te begrijpen dat het gedrag ongewenst is en hoe het op een goede manier hiervoor verantwoordelijkheid kan nemen.

1. Bespreek het ongewenste gedrag met je kind

Kinderen praten gemakkelijker en vrijer over hun gedrag als ze weten dat ze er niet voor gestraft zullen worden. Maar in plaats daarvan de mogelijkheid krijgen om hun excuses aan te bieden of de ontstane schade te herstellen.

´Je verscheurde de tekening van je zusje en dat is niet goed. We gaan samen een oplossing bedenken hoe je dit goed kunt maken. Maar vertel mij eerst wat er precies is gebeurd.´
Hou gedrag en persoon gescheiden en vermijd het gebruik van schuld. Hierdoor zal je kind zich vrij(er) voelen om te praten over wat er is gebeurd.

2. Help je kind te begrijpen waarom zijn gedrag ongewenst is

Kinderen hebben nog weinig inzicht in hun gedrag. Ze weten vaak de reden of onderliggende behoefte voor hun gedrag niet. Stel daarom geen ´waarom vragen´.

Niet effectief:

´Waarom verscheurde je de tekening van je zusje?’

Kinderen kunnen pas spijt ervaren als ze de negatieve gevolgen van hun gedrag begrijpen. Dit kun je doen door je kind te helpen over deze gevolgen na te denken.

Wel effectief:

´Is het goed denk je om de tekening van iemand anders te verscheuren?’

3. Bedenk samen hoe je kind excuses kan aanbieden

Pas wanneer je kind de negatieve gevolgen van zijn gedrag begrijpt kan je samen met je kind een goede manier bedenken waarop en wanneer het zijn excuses kan aanbieden.

´Ga je nu excuses aanbieden aan je zusje? Of wil je dit een andere keer doen? En heb je al iets bedacht om het goed te maken?´

Als je kind de negatieve gevolgen begrijpt van zijn gedrag dan zal zijn excuus oprecht en gemeend zijn. Een dergelijk excuus zal de relatie met degene aan wie het excuus is gericht helpen te herstellen.

4. Bedenk samen hoe je kind de schade kan herstellen

In veel gevallen is alleen het aanbieden van excuses niet voldoende. Je kind heeft bijvoorbeeld iets kapot gemaakt of iets meegenomen wat niet van hem is. In dit geval moet ook de schade worden hersteld. Een andere mogelijkheid is dat je kind ter compensatie iets aardigs doet voor degene die hij heeft benadeeld.

´Zou het voldoende zijn om alleen je excuses aan je zusje aan te bieden? Of is er meer nodig? Misschien heb je een idee wat je haar zou kunnen geven of wat je voor haar zou kunnen doen wat ze leuk vind?’

Bij het herstellen van de schade is het belangrijk dat degene die schade heeft geleden akkoord gaat met het voorstel. Als dit niet het geval is vraag dan je kind om een nieuw voorstel te bedenken.

Je hebt je zusje aangeboden om een nieuwe tekening voor haar te maken. Dit vond ze geen goede oplossing. Kun je iets anders bedenken wat je voor haar kunt doen?’

5. Maak afspraken met je kind

Wanneer je je kind aanspreekt op ongewenst gedrag dan is de kans groot dat je kind snel belooft om het niet weer te doen. Als je kind echter vaker dit ongewenste gedrag heeft laten zien dan heeft een dergelijke belofte weinig waarde of nut.

Maak daarom een afspraak met je kind over wat er nodig is zodat hij zich aan zijn belofte kan houden, bijvoorbeeld:

  • ´Hoe kan je anders of beter reageren wanneer dezelfde situatie zich voordoet?´
  • ´Wat moet je nog leren of beter kunnen om dit gedrag de volgende keer te voorkomen?´
  • ´Wat kun je denken of doen als hetzelfde weer gebeurd?´
  • ´Hoe kan ik je helpen om je aan je belofte te houden?´
Shares